20
Kwi 2023

Nowelizacja wdraża dwie unijne dyrektywy: work-life balance oraz rodzicielską.

Prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację Kodeksu pracy, która jest największą zmianą od lat. Celem nowych przepisów jest ułatwienie łączenia życia zawodowego z prywatnym i rodzinnym. Pracownicy otrzymają dodatkowe dziewięć tygodni urlopu rodzicielskiego oraz nowy urlop opiekuńczy. Co jeszcze zalicza się do zmian? Przeczytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej!

Urlop rodzicielski
Nowa ustawa w Polsce umożliwi wydłużenie urlopu rodzicielskiego. Dodatkowe dziewięć tygodni urlopu będzie dostępne również dla tych, którzy mieli do niego prawo wcześniej od 2 sierpnia 2022 roku. Urlop rodzicielski zostanie wydłużony o dwa miesiące, z 32 do 41 tygodni, przy czym dodatkowy czas będzie dedykowany ojcom. Rodzice dzieci z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności lub chorobie nieuleczalnej będą mogli skorzystać z wydłużonego urlopu trwającego 65, lub 67 tygodni, czyli o 33 tygodnie dłużej niż obecnie.

Delegacja oraz nadgodziny
Wychowujący dzieci do 8. roku życia opiekunowie będą mieli dodatkowe uprawnienia, które będą wymagały zgody pracownika. Nie będzie można zatrudniać takiej osoby w godzinach nadliczbowych lub w porze nocnej, a także obejmować ich systemem przerywanego czasu pracy, który pozwala na maksymalnie 5-godzinną przerwę w trakcie doby. Delegowanie takiego pracownika poza stałe miejsce pracy będzie również wymagało zgody.

Urlop opiekuńczy
Pracownicy, którzy nie są rodzicami małych dzieci, również zyskają korzyści z nowego projektu. Wprowadza on 5-dniowy urlop opiekuńczy dla pracowników, którzy potrzebują czasu wolnego, aby opiekować się członkiem rodziny, np. rodzicami, dziećmi, małżonkiem lub inną osobą, z którą mieszkają. Pracownik zainteresowany takim urlopem będzie musiał złożyć wniosek, w którym poda przyczynę potrzeby zapewnienia osobistej pomocy przez pracownika. Urlop ten będzie bezpłatny i różni się od zwykłego urlopu wypoczynkowego.

Zwolnienie od pracy oraz dłuższa przerwa
Dodatkowe dwa dni wolnego będą możliwe do uzyskania w przypadku, gdy pracownik z powodu siły wyższej (np. nagłej choroby członka rodziny) nie będzie mógł przyjść do pracy. Zwolnienie to będzie płatne w wysokości połowy przysługującego wynagrodzenia, w przeciwieństwie do urlopu opiekuńczego. Pracownik będzie miał do dyspozycji 2 dni wolne rocznie lub 16 godzin wolnego w godzinach pracy.

Pracownicy będą mieli dodatkowe przerwy w trakcie swojej pracy. Obecnie, mają prawo do jednej 15-minutowej przerwy, jeśli pracują co najmniej 6 godzin w ciągu dnia (przy pełnym etacie to oznacza 8 godzin pracy dziennie). Jednak po wprowadzeniu zmian, pracownicy będą mieli drugą 15-minutową przerwę, jeśli ich dzień pracy będzie dłuższy niż 9 godzin. Jeśli dzień pracy przekroczy 16 godzin, będą mieli prawo do trzech 15-minutowych przerw. Zmiana ta została wynegocjowana przez związki zawodowe i pracodawców na forum Rady Dialogu Społecznego, a jej wprowadzenie jest objęte ustawą.

Umowa o pracę na czas określony oraz próbny
Pracodawca będzie zobowiązany do uzasadnienia i skonsultowania wypowiedzenia umowy na czas określony z reprezentującym pracownika związkiem zawodowym. Obecnie wymogi te dotyczą tylko rozwiązania umów na czas nieokreślony. Zmiany te będą korzystne dla pracowników zatrudnionych na terminowych etatach, ponieważ zmiana ta sprawi, że ich zatrudnienie stanie się bardziej stabilne, a konieczność uzasadnienia powodu zwolnienia utrudni rozwiązanie takich umów.

Przepisy wprowadzają maksymalny czas trwania kontraktów na okres próbny w zależności od długości umowy na czas określony, którą firma chce zawrzeć z pracownikiem po okresie próbnym. Umowy na okres próbny będą mogły trwać maksymalnie:

• jeden miesiąc dla umów krótszych niż sześć miesięcy,
• dwa miesiące dla umów trwających co najmniej sześć miesięcy i krócej niż 12 miesięcy,
• trzy miesiące dla pozostałych przypadków, w tym umów na czas nieokreślony.

Nowe obowiązki informacyjne
Zostaną wprowadzone nowe obowiązki informacyjne dla pracodawców oraz związane ze szkoleniami. Zmiany te mają na celu ułatwienie pracownikom dostępu do rzetelnej informacji na temat ich warunków zatrudnienia, w tym zasad przechodzenia ze zmiany na zmianę oraz prawa do szkoleń, o ile pracodawca je zapewnia.

Prawo do polepszenia warunków zatrudnienia oraz lepsza ochrona przed zwolnieniem
Pracownicy będą mieli możliwość raz w roku składania wniosków do swoich pracodawców o zmianę warunków zatrudnienia, na przykład o przejście na umowę na czas nieokreślony lub zwiększenie etatu (jeśli są zatrudnieni na czas określony lub na część etatu). Pracodawcy będą zobowiązani do rozpatrzenia tych wniosków i w miarę możliwości uwzględnienia ich. W przypadku odmowy pracodawca będzie zobowiązany do wskazania przyczyny swojej decyzji.

Nowe przepisy stanowią jednoznacznie, że pracownicy będą objęci ochroną przed zwolnieniem już od momentu złożenia wniosku o urlop na opiekę nad dzieckiem, a nie tylko podczas urlopu macierzyńskiego lub rodzicielskiego. Wprowadzone zmiany będą również chronić osoby domagające się przejrzystych warunków zatrudnienia i jednoznacznie określają, że przyczyną wypowiedzenia umowy nie mogą być takie czyny jak:

• domaganie się informacji na temat warunków zatrudnienia, np. o dostępnych szkoleniach,
• składanie wniosku o zmianę rodzaju umowy lub wymiaru pracy,
• jednoczesne, równoległe zatrudnienie w innej firmie (chociaż wciąż możliwe będzie stosowanie umów o zakazie konkurencji).

Chcesz być na bieżąco? Interesują Cię najświeższe informacje z Norwegii? Dołącz do Solidaritet Norge — razem jesteśmy silniejsi!